Dünyada en sık rastlanılan iş kazası nedeni yüksekten düşmedir. Ülkemizde de ölümlü kaza sebeplerinin başında yüzde 44,4 oranıyla yüksekten düşme geliyor. Ardından yüzde 17,8 oranıyla trafik ve iş makineleri kazaları izliyor. Yüksekten düşme kazalarının en sık yaşandığı sektör ise inşaat sektörüdür.
İnşaat işleri yüksekte çalışmaların yoğunluğu nedeniyle sürekli dikkat gerektirir. Bunun yanında kışın soğuk- rüzgâr, yazın sıcak hava şartları işi daha da zor ve tehlikeli hale getirir. Bunlara yorgunluk, dikkat eksikliği, motivasyon düşüklüğü gibi psikolojik unsurlarda eklenirse iş kazası riski daha da artar.
İş kazaları nedenleri arasında göz ardı edilmemesi gereken çok önemli bir konu da kan şekeri seviyesindeki değişiklikler ya da tansiyon problemleri gibi fizyolojik değerlerdeki ani değişimler ile vertigo vb. hastalıklardır. Bunların neden olduğu baş dönmesi, denge bozukluğu, dikkat eksikliği ya da uyku halinin ağır iş kazalarının meydana gelmesinde önemli etkileri vardır.
Bu nedenle, özellikle ağır ve tehlikeli işlerde ve yüksekte çalışanlar başta olmak üzere tüm çalışanlar işe giriş muayenelerinde dikkatle muayene edilmeli, diyabet ve tansiyon problemleri ile kalıtımsal riskler dikkatle sorgulanmalı ve gerekli testler yaptırılmalıdır.
Bugünkü konumuz olan “Diyabet” tanısı için genellikle yaptırılan açlık kan şekeri testi (AKŞ); anlık değeri göstereceği ve çoğunlukla test öncesi gerekli olan aç kalma süresine tam uyulmadığı için yanıltıcı olabilmektedir.
Bunun için “AÇLIK KAN ŞEKERİ” testinin yerine “HbA1C” testinin uygulanması çok daha anlamlıdır. Bu test, kırmızı kan hücrelerinin oksijen taşıyan proteini olan hemoglobinin, yüzde kaçının şeker kaplandığını ölçmektedir. Bunun da nedeni vücudun kanda bulunan şekeri doğru şekilde kullanamaması ve dokulara taşıyamamasının sonucu olarak hemoglobine yapışmasıdır. Bu test, kişilerin açlık ya da tokluğuna bakılmaksızın her saatte yapılabilmekte, SON 3 AYDAKİ ORTALAMA KAN ŞEKERİ SEVİYESİNİ GÖSTERMEKTE, böylece diyabet, gizli şeker ve uykudaki şeker dalgalanmaları hakkında çok değerli bilgiler vermektedir. Tanısı konmuş diyabet hastalarının tedavi ve takip süreçlerinde ilaç dozlarının ayarlanabilmesinde de çok önemlidir. HbA1c testi yaptıracak kişinin testten önce aç kalması gerekmez, normal bir şekilde yeme-içme düzeni sürdürülebilir.
HbA1c test sonucuna göre;
- % 5.7 nin altındaki seviyeler normal kabul edilir.
- % 5.7 ila %6,4 Aralığındaysa prediyabet (gizli şeker) yani şeker hastalığına yakalanma olasılığının yüksek olduğu anlamını taşır,
- % 6,5 veya daha yüksek bir değer, şeker hastalığı olduğunu gösterir.
- % 8’in üzerinde bir HbA1c seviyesi, diyabetin iyi kontrol edilmediğini ve diyabete bağlı komplikasyon riskinin yüksek olduğu gösterir.
Diyabetliler için, %7 ya da daha düşük bir HbA1C seviyesi amaçlanır. HbA1C ne kadar yüksekse, diyabetle alakalı komplikasyonların ortaya çıkma riski o derecede yüksektir.
Şeker hastaları, kan şekeri seviyelerini genellikle evdeki cihazlarla izlemektedirler. Bu cihazlar, kan şekerini mg/dL ya da mmol/L cinsinden bildirir. Ancak raporlanması % cinsinden olduğu için karşılıklarını bilmek önemlidir. HbA1c seviyesine göre tahmini ortalama kan şekeri seviyeleri aşağıdaki tablodaki gibidir:
% 6 – 126 mg/dl – 7 mmol/L
% 7 – 154 mg/dl – 8.6 mmol/L
% 8 – 183 mg/dl – 10.2 mmol/L
% 9 – 212 mg/dl – 11.8 mmol/L
%10 – 240 mg/dl – 13.4 mmol/L
% 11 – 269 mg/dl – 14.9 mmol/L
%12 – 298 mg/dl – 16.5 mmol/L
Sonuç olarak:
Çalışanların kan şekeri seviyelerinde değişiklikler yaratarak ciddi iş kazalarının ortaya çıkmasına yol açan diyabet, gizli diyabet, hipoglisemi gibi hastalıklar asla göz ardı edilmemelidir. Yüksekte ve tehlikeli işlerde çalışanlar başta olmak üzere tüm çalışanlar bu yönden araştırılmalıdır.
Sağlıklı ve kazasız günler dileğimizle…
İzka Ortak Sağlık Güvenlik Birimi San. ve Tic. A.Ş.
Op. Dr. Şekip KILIÇARSLAN
İşyeri Hekimi
